Heeft het gemeentepersoneel zoveel vertrouwen in de Vlaamse regering?
Vlaamse Regering Overweegt Overname Gemeentelijke Pensioenen: De Gevaren van een Tweede Zilverfonds
Uit een recent lek in de Vlaamse regeringsvorming blijkt dat de Vlaamse regering overweegt om de pensioenkosten van het gemeentepersoneel over te nemen. Dit nieuws wekt voor ons toch bepaalde bezorgdheid. Hoewel sommige experts geloven dat een gecentraliseerd pensioenbeheer voordelen kan bieden, roept deze stap herinneringen op aan het Zilverfonds, een mislukt initiatief uit het verleden. Bovendien vermoeden we dat deze overname bedoeld is om een gunstiger beeld van de Vlaamse begroting te schetsen.
Het Zilverfonds: Een Waarschuwing uit het Verleden
Het Zilverfonds werd in 2001 opgericht om de toekomstige pensioenuitgaven op te vangen. Het fonds moest financiële reserves opbouwen voor de vergrijzing van de bevolking, maar faalde spectaculair. Het fonds had geen echte liquide middelen en bestond voornamelijk uit obligaties van de Belgische staat, waardoor het niet effectief bijdroeg aan de pensioenfinanciering. In 2016 werd het Zilverfonds afgeschaft, na jarenlang kritiek te hebben gekregen voor zijn ineffectiviteit.
De Gevaren van de Overname
1. Gebrek aan Echte, Liquide Reserves
Net zoals het Zilverfonds, bestaat het risico dat de overgenomen pensioenfondsen niet uit echte, liquide middelen zullen bestaan. Overheden hebben de neiging om financiële trucs te gebruiken om de schijn van stabiliteit te wekken, wat kan leiden tot toekomstige financiële problemen.
2. Politieke Invloed en Mismanagement
Politieke benoemingen en invloeden kunnen de onafhankelijkheid en het professioneel beheer van de pensioenfondsen ondermijnen. Er bestaat een reëel gevaar dat politieke prioriteiten boven financieel gezond beleid worden gesteld, wat kan leiden tot inefficiënt beheer en zelfs mismanagement.
3. Gebrek aan Transparantie
De geschiedenis heeft laten zien dat overheden vaak moeite hebben met transparantie. Zonder regelmatige en gedetailleerde financiële rapportages, blijft het onduidelijk hoe de fondsen worden beheerd en wat de actuele financiële situatie is. Dit gebrek aan openheid kan leiden tot wantrouwen en onzekerheid bij het gemeentepersoneel.
4. Onzekerheid over Verworven Rechten
Hoewel de overheid wellicht belooft dat verworven pensioenrechten beschermd blijven, toont de realiteit dat dergelijke beloften vaak gebroken worden onder financiële druk. Wettelijke waarborgen kunnen ontoereikend zijn als nieuwe wetgeving wordt ingevoerd om de financiële lasten te verlichten.
Mogelijke Alternatieven
Gezien de genoemde gevaren, stellen wij toch voor enkele alternatieve benaderingen en veiligheden overwogen moeten worden:
Onafhankelijke Pensioenfondsen
Een structuur waarin onafhankelijke pensioenfondsen worden beheerd door een raad van bestuur bestaande uit vertegenwoordigers van het gemeentepersoneel en onafhankelijke experts, kan zorgen voor beter en eerlijker beheer.
Hybride Systemen
Een hybride systeem waarbij een deel van de pensioenen door de overheid wordt gegarandeerd, maar met een aanzienlijk deel belegd door private, onafhankelijke beheerders, kan zowel stabiliteit als groei bieden.
Juridische Bescherming
Stevige wettelijke waarborgen die het moeilijk maken om opgebouwde rechten te wijzigen, kunnen helpen om de belangen van het gemeentepersoneel te beschermen.
Actieve Rol van Werknemersorganisaties
Vakbonden en werknemersorganisaties moeten een actieve rol spelen in het toezicht op het pensioenbeheer en druk uitoefenen op de regering om zich aan haar beloften te houden.
De mogelijke overname van de pensioenkosten van het gemeentepersoneel door de Vlaamse regering brengt aanzienlijke risico's met zich mee. Zonder de juiste maatregelen kan dit plan eindigen als een tweede Zilverfonds, met alle negatieve gevolgen van dien. Transparantie, professioneel beheer en de bescherming van verworven rechten zijn essentieel om het vertrouwen van het gemeentepersoneel te behouden en te zorgen voor een stabiele toekomst.
De Vlaamse regering staat voor een enorme uitdaging: zal zij leren van het verleden en een solide, betrouwbare pensioenstructuur opbouwen, of zullen we getuige zijn van een herhaling van oude fouten? De tijd zal het leren.